Όταν ο Επιβλέπων Καθηγητής δεν Βοηθά: Πώς να Προχωρήσεις στην Εργασία σου

Εισαγωγή

Έχεις βρεθεί να κοιτάς την οθόνη του υπολογιστή σου, αναρωτώμενος πώς θα συνεχίσεις την πτυχιακή ή διπλωματική εργασία σου χωρίς καμία καθοδήγηση; Σου έχει τύχει ο επιβλέπων καθηγητής σου να εξαφανίζεται για μέρες, να δίνει αόριστες απαντήσεις του τύπου «κάν’ το όπως το σκέφτεσαι» ή να μην προσφέρει ουσιαστικές συμβουλές; Αν ναι, δεν είσαι ο μόνος.

Πολλοί φοιτητές βρίσκονται σε αυτή τη θέση και νιώθουν απογοήτευση, άγχος ή και θυμό. Το καλό νέο είναι ότι υπάρχουν τρόποι να προχωρήσεις μπροστά ακόμα και χωρίς την ενεργή βοήθεια του επιβλέποντος. Παρακάτω θα βρεις έναν φιλικό (και λίγο χιουμοριστικό) οδηγό για να αντιμετωπίσεις την κατάσταση με ψυχραιμία και να φέρεις την εργασία σου εις πέρας!

Τι σημαίνει στην πράξη «ο επιβλέπων δεν βοηθάει»;

Καταρχάς, τι εννοούμε όταν λέμε ότι ο επιβλέπων καθηγητής «δεν βοηθάει»; Συνήθως περιγράφουμε μια κατάσταση όπου ο καθηγητής που έχεις ως σύμβουλο για την εργασία σου δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες σου. Για παράδειγμα, μπορεί να συμβαίνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:

**Ελλιπής επικοινωνία:** Στέλνεις email ή μηνύματα και δεν παίρνεις απάντηση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι συναντήσεις είναι σπάνιες ή ανύπαρκτες.
**Αόριστες κατευθύνσεις:** Όταν ζητάς συγκεκριμένες οδηγίες, παίρνεις γενικές απαντήσεις όπως «γράψ’ το όπως νομίζεις» ή «κοίτα λίγο τη βιβλιογραφία» χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις.
**Μη διαθέσιμος για απορίες:** Ο επιβλέπων αποφεύγει να εμπλακεί σε λεπτομέρειες της εργασίας σου. Κάθε φορά που ρωτάς κάτι, αλλάζει θέμα ή σε παραπέμπει να το βρεις μόνος σου.
**Έλλειψη ανατροφοδότησης:** Παραδίδεις κεφάλαια ή προσχέδια και λαμβάνεις ελάχιστα σχόλια (ή καθόλου). Δεν ξέρεις αν βαδίζεις στη σωστή κατεύθυνση γιατί δεν σου λέει τι είναι σωστό ή λάθος.

Με λίγα λόγια, νιώθεις ότι προσπαθείς να χαράξεις πορεία σε αχαρτογράφητα νερά χωρίς πυξίδα. Είναι μια δύσκολη θέση, όμως δεν σημαίνει ότι η προσπάθειά σου είναι καταδικασμένη. Ας δούμε γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό το φαινόμενο.

Συνήθεις λόγοι που ο επιβλέπων δεν σε βοηθά

Πριν πάρεις προσωπικά την αδιαφορία ή την απουσία του καθηγητή σου, προσπάθησε να καταλάβεις τι μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτή τη συμπεριφορά. Οι λόγοι ποικίλουν:

• Υπερβολικά απασχολημένος καθηγητής: Πολλοί επιβλέποντες έχουν φορτωμένο πρόγραμμα. Διδασκαλία, έρευνα, επιτροπές, άλλοι φοιτητές… μπορεί απλώς να μην προλαβαίνουν. Αυτό δεν σε δικαιολογεί, αλλά εξηγεί γιατί οι απαντήσεις τους καθυστερούν ή είναι βιαστικές.
• «Σχολή σκληρής ανεξαρτησίας»: Κάποιοι καθηγητές πιστεύουν ότι ο φοιτητής πρέπει να «κολυμπήσει μόνος του». Θεωρούν ότι έτσι θα μάθεις καλύτερα. Με άλλα λόγια, ακολουθούν το μότο «μάθε στον φοιτητή να ψαρεύει αντί να του δώσεις ψάρι». Αυτό μπορεί να σε σκληραγωγεί, αλλά σίγουρα δεν το κάνει λιγότερο αγχωτικό!
• Έλλειψη εμπειρίας ή γνώσης στο θέμα: Μπορεί ο επιβλέπων σου να μην είναι ειδικός στο συγκεκριμένο αντικείμενο της εργασίας σου. Ίσως ανέλαβε από υποχρέωση ή επειδή δεν υπήρχε άλλος διαθέσιμος. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αποφεύγει να δώσει συμβουλές γιατί ο ίδιος δεν νιώθει άνετα με το θέμα και περιμένει από εσένα να του δείξεις τον δρόμο.
• Κακή επικοινωνία ή προσδοκίες που δε συμβαδίζουν: Ίσως υπάρχει παρεξήγηση. Μπορεί ο καθηγητής να νομίζει ότι τα πας μια χαρά και δεν χρειάζεσαι βοήθεια, επειδή δεν του έχεις εκφράσει ξεκάθαρα τις ανησυχίες σου. Ή μπορεί να πιστεύει ότι σου έχει δώσει ήδη ό,τι χρειάζεσαι, ενώ εσύ νιώθεις το αντίθετο.
• Αδιαφορία ή εξάντληση: Ας το παραδεχτούμε, υπάρχουν και οι λιγότερο ιδανικές περιπτώσεις. Κάποιοι επιβλέποντες μπορεί απλώς να μην έχουν κίνητρο να βοηθήσουν ή να έχουν κουραστεί από την διαδικασία. Ίσως έχουν πολλούς φοιτητές και «σε ξεχνάνε», ή βρίσκονται σε φάση καριέρας που δίνουν ελάχιστη σημασία. Δεν είναι σωστό, αλλά συμβαίνει.

Φυσικά, ο λόγος δεν αλλάζει το γεγονός ότι εσύ χρειάζεσαι στήριξη. Ωστόσο, κατανοώντας *γιατί* μπορεί να συμβαίνει αυτό, θα μπορέσεις να προσαρμόσεις ανάλογα την προσέγγισή σου. Πάμε λοιπόν στο κυρίως ζητούμενο: πώς θα το αντιμετωπίσεις.

Πώς να το αντιμετωπίσεις με ψυχραιμία και πρακτικά βήματα

Ώρα για δράση! Μην αφήνεις την κατάσταση να σε καταβάλει. Αντί να κάθεσαι με σταυρωμένα τα χέρια (ή να σκέφτεσαι να τα παρατήσεις), δοκίμασε τα παρακάτω βήματα. Θα σε βοηθήσουν να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου και να κάνεις πρόοδο, ακόμα και χωρίς πολλή βοήθεια από τον επιβλέποντα:

1. Μείνε ψύχραιμος και μην το πάρεις προσωπικά: Πρώτα απ’ όλα, πάρε μια βαθιά ανάσα. Το γεγονός ότι ο καθηγητής σου δεν ανταποκρίνεται όπως θα ήθελες δεν σημαίνει ότι φταις εσύ ή ότι η εργασία σου είναι ανεπιθύμητη. Απόφυγε τις παρορμητικές αντιδράσεις (π.χ. θυμωμένα email). Αντίθετα, δες το σαν μια πρόκληση που μπορείς να ξεπεράσεις.
2. Καθόρισε τι ακριβώς χρειάζεσαι: Πριν ζητήσεις ξανά βοήθεια, σκέψου συγκεκριμένα ποια καθοδήγηση σου λείπει. Είναι μια μεθοδολογική συμβουλή; Ένας έλεγχος αν αυτό που έγραψες είναι σωστό; Ή απλώς λίγη επιβεβαίωση ότι βρίσκεσαι στο σωστό δρόμο; Όταν ξέρεις τι ζητάς, θα μπορέσεις να το εκφράσεις πιο ξεκάθαρα.
3. Επικοινώνησε εκ νέου, ξεκάθαρα και ευγενικά: Μια καλή τακτική είναι να προγραμματίσεις μια συνάντηση (έστω διαδικτυακά) ή να στείλεις ένα καλά δομημένο email. Γράψε ευγενικά ότι θα ήθελες συγκεκριμένο feedback ή μια σύντομη συζήτηση για την πρόοδό σου. Π.χ. «Καθηγητά, θα εκτιμούσα πολύ μια συνάντηση 30 λεπτών αυτή την εβδομάδα για να συζητήσουμε το κεφάλαιο 2, όπου έχω ορισμένες απορίες». Όταν ο άλλος βλέπει σαφές αίτημα, του είναι πιο εύκολο να ανταποκριθεί.
4. Δείξε πρωτοβουλία και αυτάρκεια: Παράλληλα με τις προσπάθειες επικοινωνίας, συνέχισε να εργάζεσαι όσο μπορείς ανεξάρτητα. Αν δεν έχεις καθοδήγηση σε κάτι, ψάξε μόνος σου στη βιβλιογραφία, ρώτα συμφοιτητές ή χρησιμοποίησε πόρους στο διαδίκτυο. Ο σκοπός δεν είναι να τα κάνεις όλα μόνος σου για πάντα, αλλά να δείξεις ότι δεν μένεις στάσιμος. Επιπλέον, όταν ο επιβλέπων δει ότι προχωράς, ίσως κινητοποιηθεί να συμμετάσχει περισσότερο (για να μην μείνει πίσω ο ίδιος στο έργο!).
5. Αξιοποίησε άλλες πηγές καθοδήγησης: Δεν απαγορεύεται να ζητήσεις γνώμη και από άλλους ανθρώπους. Μίλησε με κάποιον καθηγητή που εμπιστεύεσαι (ακόμα κι αν δεν είναι επίσημα επιβλέπων σου) – μπορεί να σου δώσει μια ιδέα ή συμβουλή. Ρώτησε αποφοίτους που έκαναν παρόμοια εργασία ή είχαν τον ίδιο επιβλέποντα: πώς το διαχειρίστηκαν; Υπάρχει επίσης η επιλογή να συζητήσεις σε online κοινότητες φοιτητών, όπου πολλοί έχουν περάσει τα ίδια και μπορούν να προσφέρουν καθοδήγηση ή τουλάχιστον συμπαράσταση.
6. Κράτα αρχείο και σκέψου το Plan B: Αν βλέπεις ότι η κατάσταση δεν βελτιώνεται, ξεκίνησε να καταγράφεις τις προσπάθειές σου. Κράτα αντίγραφα από email που έστειλες και δεν απαντήθηκαν, σημειώσεις από τις λίγες συναντήσεις που έγιναν κλπ. Αυτό μπορεί να φανεί χρήσιμο αν χρειαστεί αργότερα να εξηγήσεις τη θέση σου σε τυχόν επιτροπή ή στον συντονιστή του προγράμματος. Επίσης, ενημερώσου διακριτικά αν υπάρχει δυνατότητα αλλαγής επιβλέποντα σε ακραία περίπτωση. Σε πολλά τμήματα είναι δύσκολο, αλλά αν πραγματικά δεν γίνεται αλλιώς, είναι καλύτερο να το ξέρεις ως εναλλακτική.

Ακολουθώντας τα παραπάνω, θα έχεις ήδη κάνει σημαντικά βήματα. Θα δείξεις ότι είσαι σοβαρός, οργανωμένος και αποφασισμένος να ολοκληρώσεις την εργασία σου. Ακόμα κι αν ο επιβλέπων σου εξακολουθεί να λάμπει δια της απουσίας του, εσύ θα είσαι καλύτερα προετοιμασμένος και πιο κοντά στο στόχο σου

Εναλλακτικές λύσεις και πηγές υποστήριξης

Εκτός από τον ίδιο τον επιβλέποντα, υπάρχουν και άλλες “σανίδες σωτηρίας” που μπορείς να αξιοποιήσεις για να μην νιώθεις μόνος σε αυτή τη διαδρομή:

• Συμφοιτητές και απόφοιτοι: Μην υποτιμάς την αξία της ομάδας σου. Άλλοι φοιτητές που κάνουν εργασία ταυτόχρονα μπορεί να έχουν παρόμοια προβλήματα και να βρείτε λύσεις συζητώντας. Οι απόφοιτοι, ειδικά όσοι είχαν τον ίδιο επιβλέποντα ή παρόμοιο θέμα, μπορούν να μοιραστούν την εμπειρία τους. Ένα απλό «πώς το αντιμετώπισες;» μπορεί να σου δώσει πολύ χρήσιμες ιδέες ή προειδοποιήσεις για τι να αποφύγεις.
• Υπηρεσίες του πανεπιστημίου: Πολλά πανεπιστήμια προσφέρουν υποστηρικτικές δομές για φοιτητές που εκπονούν εργασίες. Για παράδειγμα, κάποιο γραφείο διασύνδεσης ή φοιτητική μέριμνα μπορεί να παρέχει σεμινάρια για συγγραφή εργασιών, διαχείριση χρόνου ή ακόμα και συμβουλευτική για φοιτητικά θέματα. Μην διστάσεις να εκμεταλλευτείς τέτοιες ευκαιρίες. Επίσης, οι βιβλιοθηκονόμοι μπορούν να βοηθήσουν στην έρευνα πηγών και στη βιβλιογραφία – είναι συχνά οι αφανείς ήρωες μιας επιτυχημένης εργασίας!
• Online κοινότητες και πόροι: Ζούμε στην εποχή του διαδικτύου, οπότε γιατί να μη το εκμεταλλευτείς; Υπάρχουν φόρουμ, ομάδες σε social media και ιστότοποι (ακόμα και βίντεο στο YouTube) αφιερωμένοι σε φοιτητικές εργασίες και διπλωματικές. Εκεί θα βρεις συμβουλές, έτοιμα πρότυπα, ακόμα και ανθρώπους πρόθυμους να απαντήσουν σε απορίες σου. Πρόσεξε μόνο να φιλτράρεις τις πληροφορίες και να βασίζεσαι σε έγκυρες πηγές – όχι σε ό,τι λέει ο καθένας.
• Επαγγελματική βοήθεια: Αν νιώθεις ότι παρά τις προσπάθειές σου χρειάζεσαι πιο εξειδικευμένη υποστήριξη, υπάρχει και η λύση της επαγγελματικής βοήθειας. Αυτό μπορεί να σημαίνει να απευθυνθείς σε έναν ειδικό σύμβουλο ή φροντιστήριο που ασχολείται με πανεπιστημιακές εργασίες. Οι επαγγελματίες μπορούν να σε βοηθήσουν με διάφορους τρόπους: από το να σε καθοδηγήσουν στη δομή και τη μεθοδολογία, μέχρι να διορθώσουν/επιμεληθούν ό,τι έχεις γράψει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, προσφέρουν ακόμη και υπηρεσίες συγγραφής μέρους ή όλης της εργασίας, πάντα με εχεμύθεια και προσαρμογή στις δικές σου ανάγκες. Φυσικά, πρέπει να χρησιμοποιείς τέτοιες υπηρεσίες με υπευθυνότητα – στόχος είναι να μάθεις και να πετύχεις, όχι απλώς να «αγοράσεις» ένα πτυχίο. Αλλά η σωστή υποστήριξη τη σωστή στιγμή μπορεί να κάνει θαύματα στην ψυχολογία σου και στην ποιότητα της εργασίας σου.

Επίλογος: Μην το βάζεις κάτω!

Συμπερασματικά, το να έχεις έναν επιβλέποντα που δεν βοηθάει μπορεί να είναι πρόκληση, αλλά δεν σημαίνει ότι το παιχνίδι χάθηκε. Πολλοί φοιτητές πριν από εσένα τα κατάφεραν περίφημα, ακόμα και με «απών» καθηγητή. Το κλειδί είναι να παραμείνεις προσηλωμένος στον στόχο σου και να αναζητάς λύσεις αντί να βαλτώνεις στα προβλήματα. Μέσα από αυτή τη δοκιμασία, μπορεί να ανακαλύψεις πόσο ικανός είσαι να στέκεσαι στα πόδια σου και να λύνεις ζητήματα μόνος σου – ένα προσόν πολύτιμο όχι μόνο για το πτυχίο, αλλά και για τη ζωή σου γενικότερα.

Και θυμήσου: δεν είσαι μόνος. Υπάρχει βοήθεια εκεί έξω, αρκεί να τη ζητήσεις. Είτε πρόκειται για ένα φίλο, έναν άλλο καθηγητή ή μια επαγγελματική υπηρεσία, μην διστάσεις να κάνεις το επόμενο βήμα αν το χρειάζεσαι. Στο τέλος της ημέρας, σημασία έχει να ολοκληρώσεις την εργασία σου και να την υπερασπιστείς με επιτυχία, νιώθοντας περήφανος για όσα κατάφερες υπό δύσκολες συνθήκες. Αυτό θα είναι το δικό σου παράσημο!